Vỡ kế hoạch
Từ xưa tới nay, ở quê bao giờ người ta cũng sinh con cái nhiều hơn ở thành thị. Nhà có điều kiện thì sinh con nhiều nhiều cho vui cửa vui nhà. Nhà không có cái để ăn, thì lỡ sinh nhiều do bị vỡ kế hoạch. Và tôi là một đứa được chui ra vì lỡ… đẹp.
Cũng may tôi chỉ là Út thôi, chứ hông phải là Út Nhỏ, Út Ráng, Út Thêm hay Út Dư gì ráo. Nên ba anh em tôi vẫn được đi học đàng hoàng, nếu không là giờ không gõ được những con chữ này đâu (tới đây thì nói hơi quá xíu thôi) …
Mùa sĩ tử
Ông bà ngày xưa hay nói “ăn gì bổ nấy” nên các thế hệ cha mẹ lúc nào cũng thương con và nhồi óc heo,bí đỏ vào những ngày thi cử căng thẳng của các sĩ tử “tí hon” – mặt mày lúc nào cũng xanh xao, từ đầu tới chân đều ốm nhom ốm nhách, trông cứ mong manh, dễ vỡ… Cho nên bất đắc dĩ chúng tôi trở thành “tí hon” trong mắt của các đấng sinh thành.
Mùa hạ đỏ
Cuối năm học, thi cử xong xuôi, thì mùa “Hạ đỏ” cũng vừa đến…
Chương – một cậu nhóc sống ở thành phố, cũng như những cô cậu học sinh khác, cuối năm học cậu được nghỉ hè. Và để bồi bổ lại thể trạng yếu ớt, gầy nhom của mình, cậu được ba mẹ cho phép về quê ngoại chơi suốt ba tháng hè trước khi vào học lớp mười.
Thế là cậu đến ở nhà dì Sáu và chơi với hai cậu em họ là Nhạn và Dế. Dế là một cậu nhóc lanh lẹ, bướng bỉnh, thông minh, quỷ quái, và có một đầu óc nhận xét vô cùng sắc sảo. Nhạn thì hiền lành, nhưng khi tác chiến cậu rất có tài chỉ huy.
Gặp gỡ Bà La Sát
Trong một dịp đi bắn chim cùng với Nhạn trong vườn ông Tư Thiết và bị hai con chó dữ đuổi theo đến tận hàng rào – nơi có lối đi bí mật của bọn trẻ trong làng thì Nhạn được “diện kiến” Bà La Sát – người đã từng cỡi lên người Nhạn để đánh nhau. Cô bé Thơm nổi tiếng dữ như chằn và thường đánh nhau với tụi con trai trong lớp. Làm tôi nhớ tới thời cấp hai lẫy lừng của mình quá chừng. Chỉ là dùng chức danh lớp phó kỷ luật của mình để dẹp loạn bọn con trai trong lớp thôi đó đa…
Nhờ việc cô bé Thơm qua nhà dì Sáu để mượn cái nia về phơi thóc, phơi khoai mà Chương đã làm quen được với cô-bé-yêu-quái nhưng lại có nụ cười dễ thương quá xá. Từ đó, cậu được tự do đến vườn nhà Thơm chơi và tha hồ thưởng thức những trái xoài chín vàng căng bóng. Ngược lại, Thơm sẽ tha hồ đọc những cuốn sách mà cậu mang theo và say sưa nghe cậu kể về mọi thứ ở thành phố.
Cuộc thách đấu KHÔNG cân sức
Do vô tình khoác lác trước mặt Nhạn mà cậu phải chấp nhận lời thách đấu của Thể – người có một cơ thể to con, vạm vỡ và nổi tiếng đánh nhau. Cho nên việc cậu thua dưới tay Thể trong vòng vài nốt nhạc là chuyện hoàn toàn không gây bất ngờ. Nhưng nhờ đó mà cậu được anh Thoảng dạy võ vào mỗi buổi trưa.
Trận chiến đẫm máu
Sau cuộc đụng độ khốc liệt với tụi thằng Dư ở xóm Miễu thì Chương xém chút nữa là đã chết ngạt nhưng thằng Dư lại càng thê thảm hơn. Do tài bắn ná dở tệ của Chương nên một mảnh bát vỡ đã không bay đến mông mà lại ghim thẳng vào ót của Dư, khiến máu chảy quá trời…
Cả ba anh em vừa về đến nhà thì thấy từ xa bóng dáng thất thiểu của thằng Dư và chị nó (Út Thêm) đi vào nhà và nhờ dì Sáu chữa trị. Cũng may vết thương không nặng lắm nên ai nấy cũng thở phào. Và kể từ đó, Chương cứ nghĩ vẩn vơ về Út Thêm.
Thầm thương trộm nhớ
Suốt một tuần cậu nghĩ nát óc vẫn không tìm ra cách làm quen với Út Thêm, thì bỗng dưng một buổi sáng nọ, cậu bắt gặp cô nàng đi ngang trước ngõ để đi xay thóc. Do đó, cậu đánh bạo chặn đường về của Út Thêm để bắt chuyện. Do là cháu của dì Sáu nên cậu có được lợi thế để tiếp tục hẹn gặp cô thêm những lần sau nữa…
Và rồi lời thổ lộ của Út Thêm khiến cậu vô cùng bất ngờ. Út Thêm hồi trước được đi học đến lớp hai nhưng nghỉ lâu quá nên cô quên hết trơn, do đó cô không thể đọc được thư. Còn Dư thì chưa bao giờ được đi học.
Trong sân nhà Út Thêm, những cành phượng vẫn đỏ chói chang. Màu hoa học trò ấy không dành cho Út Thêm và Dư. Với chúng, mùa hè thật xa lạ…
Tiếp cận người thương
Kể từ đó, Chương quyết định dành thời gian nghỉ hè còn lại của mình để dạy cho Út Thêm và thằng Dư biết đọc và viết chữ. Và Dế chính là người phát hiện ra việc dạy học lén lút của Chương. Không những không trách Chương đã dạy học cho kẻ thù, mà Dế còn coi đó là một việc tốt vì nó cũng thấy tội cho chị em thằng Dư. Cậu nhóc đã lấy hai cuốn tập cũ của mình xé đi những tờ đã viết, chừa lại những trang còn trắng tinh nên cuốn tập còn mỏng dính. Khi cầm trên tay hai cuốn tập cũ đó, lòng của Chương bỗng xúc động vô cùng…
Đối với những đứa trẻ ở làng quê nghèo như tôi ngày xưa thì chắc cũng đã từng như thằng Dế, cuối năm học cũ thì sẽ gom tập vở cũ ra mà phân loại rồi tái sử dụng những trang giấy trắng tinh khôi…
Ông trời không phụ lòng người?
Khi biết được tin chính xác từ Dư thì cậu không khỏi ngỡ ngàng. Tết này, người mà cậu đem lòng thương nhớ ấy sẽ lấy anh Thoảng – một người anh đáng mến trưa nào cũng dạy võ cho cậu. Mọi thứ như tan vỡ, trong lòng cậu bâng khuâng ngóng đợi buổi rời làng…
Út Thêm duyên dáng nhất làng,
Hiền lành vô kể, kiếp người vô tư.
Mai đây có phải lấy chồng,
Thơ ngây muôn thuở, sống đời vô ưu.
Thơm kia – La Sát nhất làng,
Nhạn đâm khiếp hãi, một thời tránh xa.
Chương nay biết rõ người ta,
Thật lòng dễ mến, hiền hòa lắm thay.
Mùa hè nào đã xa xôi,
Tuổi thơ đánh mất, ở nơi đầu làng…
Còn tôi:
Đã từng có những mùa hè,
Được làm cô giáo dạy cho trẻ nghèo.
Mùa hè gió thổi mây bay,
Thời gian thì ít, tình thương thì nhiều.
Bài viết cảm nhận sách Hạ Đỏ – Nguyễn Nhật Ánh,
Đậu Bắp Mây Xanh
